1. Skip to Menu
  2. Skip to Content
  3. Skip to Footer

Імёны, упісаныя ў вечнасць


Для ўвекавечвання памяці таварышаў па службе ўжо і так зроблена не мала. Ва ўпраўленні ўнутраных спраў Магілёўскага аблвыканкама ёсць галерэя партрэтаў яго кіраўнікоў пачынаючы з 1938 года, працуе зала гісторыі гэтай службы, па ўсёй вобласці ўсталёўваюцца памятныя дошкі і адкрываюцца помнікі. Але ў гісторыі міліцыі, якая налета будзе адзначаць свой 100-гадовы юбілей, яшчэ хапае белых плям. У Магілёўскім інстытуце МУС за апошнія 4 гады ўстанавілі 14 раней невядомых імёнаў. А яшчэ знайшлі новыя звесткі пра батальён міліцыі капітана Уладзімірава, які амаль цалкам загінуў падчас абароны Магілёва.

Народжаная рэвалюцыяй

Намеснік начальніка інстытута па ідэалагічнай рабоце і кадравым забеспячэнні палкоўнік міліцыі Дзмітрый Пануждаеў над аднаўленнем гісторыі міліцыі працуе не першы год. На яго рахунку дзве напісаныя ў суаўтарстве кнігі, прысвечаныя гэтай службе, вялікі вопыт працы з першакрыніцамі ў архівах. Асабліва яму цікавы самы змрочны перыяд станаўлення гэтай службы — ліхія 20-я гады мінулага стагоддзя. Памятаеце тэлесерыял «Народжаная рэвалюцыяй»? Дарэчы, тыя 14 прозвішчаў супрацоўнікаў магілёўскай і бабруйскай міліцыі, якія аднавіў менавіта ён, якраз з гэтага перыяду. Малодшы пешы міліцыянер Еўстафій Півановіч знік без звестак 15 студзеня 1923 года, крыху пазней было знойдзена яго знявечанае цела. У схватцы з узброенымі дэзерцірамі ў раёне Асавецкага сельсавета на Бабруйшчыне 5 лістапада 1920 года загінулі адразу тры супрацоўнікі Бабруйскай павятовай міліцыі — Леонцій Рыбак, памочнік Уладзімір Дзятлаў, малодшы міліцыянер Мікалай Трусаў. Скупыя міліцэйскія зводкі — адзінае, што нагадвае сёння пра гэтых людзей. Амаль праз 100 гадоў пасля тых падзей практычна немагчыма знайсці інфармацыю, калі яны нарадзіліся, хто іх родныя.

— У 1920-я гады ў радах міліцыі была вялікая цякучка кадраў, пастаянныя чысткі, — кажа Дзмітрый Пануждаеў. — Асабісты склад у тыя гады абнаўляўся амаль на 90%. Час быў вельмі неспакойны, бандытызм квітнеў у поўную моц. Выклік новай уладзе кідалі не толькі крымінальныя асобы, часта так званымі народнымі мсціўцамі станавіліся дзеці заможных бацькоў. Савецкая ўлада з такімі, як вядома з гісторыі, не цырымонілася. Іх маглі адлічыць з інстытута, саслаць на катаргу. Яны збягалі, вярталіся дадому і збіралі вакол сябе аднадумцаў. І насельніцтва не заўсёды было супраць іх.

Аднойчы ў Нацыянальнай бібліятэцы палкоўніку трапіла на вочы рэдкая кніга 1927 года выдання пра першыя 10 год існавання савецкай міліцыі. Гэта была сапраўдная знаходка, бо ўтрымлівала ў сабе багаты факталагічны матэрыял. Ведаючы кошт такім выданням, Дзмітрый Пануждаеў скапіраваў яе з пачатку да канца. Але глядзець без дрыжыкаў гэтую кнігу цяжка — вельмі шмат фота з трунамі, у якіх ляжаць зусім яшчэ маладыя людзі. Тагачасныя летапісцы захавалі для будучых пакаленняў сваіх паслядоўнікаў каштоўны матэрыял. «Гісторыя дзесяцігоддзя патрабавала ад работнікаў міліцыі шмат ахвяр. Мы таксама не павінны забывацца: гісторыя рэвалюцыі не сёння, дык заўтра спытае гэтыя спіскі», — гаворыцца ў прэамбуле. Яны сталі па-сапраўднаму прароцкімі для сённяшняга пакалення міліцыі, якое па каліву вяртае зніклыя ў часе імёны.

— У главе, прысвечанай загінулым барацьбітам, я знайшоў успамін пра Якава Будагоўскага, — расказвае палкоўнік міліцыі. — У пачатку 2000-х мне давялося размаўляць з яго дачкой, яна даслала фота свайго бацькі. З дапамогай гэтай кнігі мы ўдакладнілі дату і абставіны гібелі яшчэ аднаго нашага калегі Царанкова. А на адным са здымкаў я ўбачыў каля труны твар знаёмага чалавека — Сямёна Файнштэйна. У 1924 годзе ён быў назначаны начальнікам акруговай міліцыі, якая ў той час аб'ядноўвала палову раёнаў Магілёўскай вобласці. З 1924-га па 1930 год да рэарганізацыі акруг у раёны ён кіраваў без аніякіх нараканняў. Усюды, дзе прыходзілася чытаць пра яго, гаворыцца, як ён якасна выконваў сваю работу. За старанні быў узнагароджаны срэбным гадзіннікам. У 1930 годзе сляды яго згубіліся. Цікава, што далей было з ім? У архіве знайшоўся дакумент, што ў 1965 годзе ў Самары яго віншавалі з 70-годдзем. Збіраемся папрасіць нашых самарскіх калег знайсці яго асабістую справу.

Без тэрміну даўнасці

Даследаванні дапамагаюць знайсці шмат цікавых, раней невядомых фактаў з біяграфіі былых супрацоўнікаў магілёўскай міліцыі. У Нацыянальнай бібліятэцы Дзмітрый Пануждаеў, гартаючы Веснік НКУС РСФСР, выпадкова наткнуўся на некралог Паўла Карбоўскага. Гэты чалавек меў непасрэднае дачыненне да Магілёва. Але праз памылку ў назве вобласці, дзе яна была пазначана як Магілянская, ён проста выпаў з гісторыі магілёўскай міліцыі. Сам факт існавання некралога ў такім аўтарытэтным выданні сведчыць, што чалавек быў паважаны.

Ёсць невядомы перыяд і ў біяграфіі Віктара Бальзоўскага, які пэўны час узначальваў магілёўскую акруговую міліцыю. Пасля паспяховага кар'ернага росту да начальніка Мінскай школы міліцыі ён нечакана ў 1944 годзе трапіў у спісы ворагаў народа і быў сасланы ў Сіблаг. У 1960 годзе быў рэабілітаваны пасмяротна.

Імя Дзмітрыя Вольскага ўвекавечана даўно. Ён загінуў у 1941-м пры абароне мосту цераз Днепр у Магілёве. Упраўленнем ДАІ Магілёўскага аблвыканкама нават праводзіцца конкурс на прыз гэтага героя. «Але пра яго доўгі час нічога не ведалі родныя, — расказвае Дзмітрый Пануждаеў. — Некалькі гадоў таму ў Магілёў прыязджала яго ўнучка. Яна расказала пра свайго бацьку — сына гэтага абаронцы. Ён доўгі час шукаў сляды Дзмітрыя Вольскага, але беспаспяхова. Сам прыехаць не змог, узрост не дазваляў ды яшчэ і аперацыя на сэрцы. А вось унучка героя паклала гваздзікі каля сімвалічнага каменя на Савецкай плошчы, якая сёння носіць імя Славы.

Па слядах батальёна капітана Уладзімірава

Гэта імя амаль свяшчэннае для Магілёва, а для міліцыі — яскравы прыклад самаахвярнасці і мужнасці. Пры абароне Магілёва ў ліпені 1941 года на чале міліцэйскага батальёна з 250 байцоў Канстанцін Уладзіміраў на працягу сямі дзён стрымліваў націск фашыстаў на паўночных подступах да горада. Калі сілы былі на зыходзе, паранены камандзір падняў апошніх байцоў батальёна ў атаку. Пасмяротна ён быў узнагароджаны ордэнам Леніна. Штогод каля помніка батальёну міліцыі ў вёсцы Гаі адбываюцца ўрачыстыя мітынгі, але дагэтуль усё яшчэ існуюць стыхійныя пахаванні гэтых герояў. Невядомымі застаецца і большасць байцоў гэтага батальёна. Пакуль вядома толькі 41 прозвішча.

— Мы таксама займаліся пошукамі інфармацыі, апытвалі відавочцаў, — расказвае старшы інспектар па асобых даручэннях групы міжнароднага супрацоўніцтва інстытута МУС Аляксей Цюцюнкоў. — Цяпер паявіліся новыя звесткі. Відавочца гэтых падзей Браніслаў Дашкевіч, ураджэнец вёскі Гаі, быў на той час дзіцем, але ўдзельнічаў у пахаванні салдат і міліцыянераў. Расказаў, што на тэрыторыі самой вёскі трымалі абарону чырвонаармейцы, а міліцыянеры — на ўзвышшы. Пасля нямецкага артабстрэлу лясок на той вышыні амаль знік. Але байцы змагаліся да апошняга. Дзе мясцовыя закапалі загінулых міліцыянераў, ён не ўспомніў, затое паказаў месца пахавання чырвонаармейцаў. А вось відавочца Мікалай Сляпнёў паведаміў, што дапамагаў дарослым хаваць менавіта міліцыянераў. І нават паказаў тую траншэю, дзе, па яго словах, ляжыць 20 чалавек. У маі, як толькі надвор'е будзе спрыяць, збіраемся пачаць раскопкі з удзелам пошукавікоў з клуба ВІККРУ, 52-га асобнага спецыялізаванага батальёна і нашых курсантаў.

Удзел у пошукавай дзейнасці для курсантаў інстытута гэта свайго роду пасвячэнне ў прафесію.

— Вучым іх навыкам работы з архіўнымі дакументамі, расказваем, як іх шукаць, што яны з сябе ўяўляюць. Усё гэта дапамагае маладым людзям адчуць сваё дачыненне да гісторыі і выхаваць любоў да справы, якой яны займаюцца, — кажа Дзмітрый Пануждаеў. — У будучыні мы збіраемся ўстанавіць па апісаннях за 1921 год, дзе ў Магілёве знаходзіліся аддзелы міліцыі. І тут зноў-такі вялікія надзеі ўскладаюцца на нашых курсантаў.

Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота аўтара

Опубликовано по материалам газеты "Звезда"

fest-sbv.gck.by

2017-12-04-06-17-34ВЕРСИЯ ДЛЯ СЛАБОВИДЯЩИХ
Для инвалидов и лиц с ограниченными возможностями
Структурные подразделения
Факультеты
Факультет повышения квалификации и переподготовки кадров
Общая информация о факультете повышения квалификации и переподготовки кадров
Переподготовка
Повышение квалификации
График обучения
Расписание занятий
Факультет милиции
Факультет милиции
Отделение заочного обучения факультета милиции
Кафедры
Административной деятельности
Общая информация о кафедре административной деятельности
Оперативно-розыскной деятельности
Общая информация о кафедре оперативно-розыскной деятельности
Уголовного права, уголовного процесса и криминалистики
Общая информация о кафедре уголовного права, уголовного процесса и криминалистики
Социально-гуманитарных дисциплин
Общая информация о кафедре социально-гуманитарных дисциплин
Служебно-прикладной подготовки
Общая информация о кафедре служебно-прикладной подготовки
Правовых дисциплин
Общая информация о кафедре правовых дисциплин
Отделы и службы
Учебно-методический отдел
Отдел кадров
Отдел организации научной, международной и издательской деятельности
Отдел организации научной, международной и издательской деятельности
Библиотека
О библиотеке
Каталог библиотеки
Отдел образовательных информационных технологий, связи и информационной безопасности
Отдел идеологической работы
Отдел организационной работы и правового обеспечения
Отделение платных образовательных услуг
Отдел коммунально-эксплуатационного обеспечения
Отдел материально-технического обеспечения
Финансово-экономический отдел
Медицинская служба
Отделение профориентационной работы, информации и общественных связей
Оперативно-дежурная служба
Клуб
Гараж
Направления деятельности
Образовательная деятельность
Образовательный процесс
Научная деятельность
Научно-исследовательская работа
Конференции и семинары
Форма регистрации для участия в конференции (семинаре)
Научный репозиторий института
Идеологическая работа
Профориентационная работа
Международная деятельность
С благодарностью помним
vestnik-mogilevskogo-instituta-mvdВестник института
2019-03-14-12-21-25Научный репозиторий института
Обучающимся
Электронные учебно-методические комплексы дисциплин
Рецензии на курсовые работы
Наши проекты
Информационно-образовательный портал
Юридическая клиника
Общая информация о "Юридической клинике"
Электронное обращение в "Юридическую клинику"
Борьба с коррупцией
Ваша кибербезопасность
VI Всебелорусское народное собрание

Если Вы заметили опечатку на сайте, выделите текст и нажмите Ctrl+Enter



Контакты

Республика Беларусь
212011, г. Могилев, ул. Крупской, 67
E-mail: Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
Телефон: 8-0222 72-31-77 (дежурная часть)
Факс: 8-0222 72-31-77
Режим работы: Пн-Пт, 8.30-17.00 (обеденный перерыв: 13.30-14.00)

Институт в социальных сетях и не только

Мы в Instagram Мы в Одноклассники Мы в Вконтакте Наш YouTube-канал Наш Telegram-канал Наша RSS-лента новостей

Учреждения образования

Академия МВД Республики Беларусь
Академия управления при Президенте Республики Беларусь
Барановичский государственный университет
Белорусский государственный технологический университет
Белорусский государственный университет культуры и искусств
Белорусский государственный экономический университет
Белорусская государственная академия авиации
Брестский государственный технический университет
Витебская государственная академия ветеринарной медицины
Витебский государственный университет имени П.М. Машерова
Гомельский государственный технический университет имени П.О. Сухого
Гродненский государственный аграрный университет
Гродненский государственный  университет имени Янки Купалы
Мозырский государственный педагогический университет имени И.П. Шамякина
Полесский государственный  университет

Полезные ресурсы

Портал Президента Республики Беларусь
Белорусское телеграфное агентство
Детский правовой сайт mir.pravo.by
Министерство образования
Министерство внутренних дел
Национальный правовой интернет-портал
Республиканский институт высшей школы
Республиканский веб-сайт abiturient.by